Khi nói về chất lượng cuộc sống và hệ thống phúc lợi xã hội, Đan Mạch luôn nằm trong top đầu thế giới. Một trong những thành tựu nổi bật nhất của quốc gia Bắc Âu này là hệ thống lương hưu – được đánh giá là một trong hai hệ thống tốt nhất toàn cầu, chỉ đứng sau Hà Lan.
Bài viết này sẽ phân tích tại sao hệ thống lương hưu của Đan Mạch lại được đánh giá cao đến vậy. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các yếu tố giúp quốc gia này đạt điểm cao trong Melbourne Mercer Global Pension Index (MMGPI) và những bài học mà các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam, có thể học hỏi từ mô hình này.
1. Melbourne Mercer Global Pension Index – Thước đo uy tín toàn cầu
Melbourne Mercer Global Pension Index (MMGPI) là một nghiên cứu thường niên, được thực hiện để đánh giá hệ thống lương hưu của các quốc gia trên thế giới. Báo cáo này sử dụng ba chỉ số chính để phân tích và so sánh:
Adequacy (Độ đủ): Mức độ hệ thống cung cấp thu nhập đủ sống cho người hưu trí.
Sustainability (Tính bền vững): Khả năng duy trì hệ thống trong dài hạn dựa trên các yếu tố kinh tế và nhân khẩu học.
Integrity (Tính minh bạch và chính trực): Quy định, quản lý và chi phí vận hành của hệ thống.
Năm 2019, Đan Mạch đạt điểm số 80,3, xếp hạng A, nằm trong nhóm hệ thống lương hưu "đẳng cấp thế giới".
2. Cấu trúc của hệ thống lương hưu Đan Mạch
Hệ thống lương hưu tại Đan Mạch được thiết kế thông qua sự kết hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và cá nhân. Các yếu tố chính trong hệ thống bao gồm:
2.1. Lương hưu công (Public Pension)
Đây là phần lương hưu cơ bản mà chính phủ cung cấp cho tất cả công dân. Mức lương này được đảm bảo để đáp ứng các nhu cầu sống cơ bản, và nó được tài trợ từ thuế thu nhập.
2.2. Lương hưu bổ sung (Supplementary Pension)
Những người có thu nhập thấp hoặc không đủ điều kiện hưởng mức lương hưu cao có thể nhận thêm khoản hỗ trợ bổ sung. Điều này giúp đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau.
2.3. Lương hưu đóng góp định kỳ (ATP)
ATP (Arbejdsmarkedets Tillægspension) là một chương trình lương hưu bắt buộc, trong đó cả người lao động và nhà tuyển dụng đều đóng góp. Khoản tiền này được đầu tư và tích lũy để trả lương hưu cho người lao động khi nghỉ hưu.
2.4. Lương hưu nghề nghiệp (Occupational Pensions)
Đây là khoản lương hưu được thỏa thuận giữa người lao động và doanh nghiệp. Ở Đan Mạch, hầu hết các công ty đều cung cấp các chương trình lương hưu này như một phần của gói phúc lợi dành cho nhân viên.
3. Những yếu tố làm nên thành công của hệ thống lương hưu Đan Mạch
3.1. Độ đầy đủ (Adequacy)
Hệ thống lương hưu Đan Mạch đảm bảo rằng người hưu trí có đủ thu nhập để sống thoải mái. Với sự kết hợp giữa lương hưu công, bổ sung và các khoản đóng góp cá nhân, người dân có thể duy trì mức sống ổn định ngay cả sau khi nghỉ hưu.
3.2. Tính bền vững (Sustainability)
Một trong những điểm nổi bật của Đan Mạch là khả năng duy trì hệ thống lâu dài. Quốc gia này đã xây dựng quỹ lương hưu lớn, với tỷ lệ tài sản lương hưu so với GDP thuộc hàng cao nhất thế giới.
Ngoài ra, Đan Mạch còn quản lý dân số hiệu quả, khuyến khích người dân làm việc lâu hơn và giảm thiểu tình trạng nợ hộ gia đình – yếu tố quan trọng để đảm bảo tính bền vững.
3.3. Tính minh bạch (Integrity)
Hệ thống lương hưu Đan Mạch được đánh giá cao về quy định, quản lý và bảo vệ quyền lợi của người tham gia. Các khoản tiền được đầu tư minh bạch, giảm thiểu rủi ro và chi phí vận hành ở mức thấp nhất có thể.
4. So sánh với các quốc gia khác
4.1. Hà Lan
Hà Lan là quốc gia duy nhất xếp hạng cao hơn Đan Mạch trong MMGPI, với điểm số 81,0. Tuy nhiên, Đan Mạch lại vượt trội hơn về tính bền vững và minh bạch.
4.2. Các nước Bắc Âu
Na Uy và Thụy Điển – hai quốc gia láng giềng của Đan Mạch – chỉ đạt mức xếp hạng B. Điều này cho thấy hệ thống lương hưu của họ tuy tốt nhưng vẫn còn thua kém Đan Mạch về tính toàn diện.
4.3. Anh và Mỹ
Các quốc gia phát triển như Anh và Mỹ chỉ đạt hạng C+. Lý do là vì hệ thống lương hưu ở những nước này không đảm bảo tính bền vững và đầy đủ, trong khi chi phí vận hành lại cao.
5. Những thách thức còn tồn tại
Mặc dù hệ thống lương hưu của Đan Mạch đạt điểm cao, vẫn có những khuyến nghị để cải thiện:
Tăng cường tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình.
Giảm nợ hộ gia đình để giảm áp lực tài chính trong dài hạn.
Tạo thêm chính sách hỗ trợ người già làm việc lâu hơn khi tuổi thọ trung bình tăng.
Hệ thống lương hưu của Đan Mạch không chỉ là một mô hình thành công mà còn là bài học quý giá cho các quốc gia khác. Sự kết hợp giữa tính đầy đủ, bền vững và minh bạch đã giúp Đan Mạch trở thành biểu tượng về phúc lợi xã hội.
03/2025 - Chia Sẻ Đan Mạch
Comments