Mårten Gås – Truyền thống ăn ngỗng độc đáo của vùng Skåne

chiaselund
Nov 3
6 min read

Nếu bạn đang tìm hiểu về văn hóa Thụy Điển trước khi sang du học hay làm việc, chắc hẳn bạn sẽ nghe nhiều về midsommar, kräftskiva (tiệc ăn tôm càng) hay julbord (bữa tiệc Giáng sinh). Nhưng có một truyền thống ẩm thực ít được nhắc đến, lại vô cùng đặc trưng – đó là Mårten Gås, lễ ăn ngỗng vào tháng 11 hằng năm, đặc biệt nổi tiếng ở miền Nam Thụy Điển, vùng Skåne.

Mình viết bài này vì muốn bạn hiểu thêm về truyền thống ăn ngỗng – “Truyền thống ăn ngỗng”, một phần văn hóa lâu đời giúp người Thụy Điển đón chào mùa đông trong không khí ấm cúng và đầy ý nghĩa. Cuối bài, mình có hướng dẫn ngắn gọn giúp bạn dễ nhớ lịch, món ăn và cách trải nghiệm Mårten Gås ngay cả khi bạn chưa từng sống ở Skåne nhé!

1. Mårten Gås là gì? 🦢

Mårten Gås là ngày lễ truyền thống diễn ra vào ngày 10 tháng 11 hằng năm, chủ yếu được tổ chức tại vùng Skåne, miền Nam Thụy Điển. Mårten Gås diễn ra ngay sau Ngày Các Thánh (Alla helgons dag) – ngày lễ tưởng niệm người đã khuất, khi người dân Thụy Điển thắp nến. Sự kiện này mang lại cảm giác vừa trang nghiêm vừa ấm cúng, kết thúc giai đoạn cuối thu trầm lắng trước khi mùa đông đến.

Tên gọi Mårten Gås nghĩa là “Ngỗng của Thánh Martin” – bắt nguồn từ Thánh Martin thành Tours (St. Martin of Tours), một vị thánh nổi tiếng trong đạo Thiên Chúa. Theo truyền thuyết, khi người dân muốn phong ông làm giám mục, ông trốn trong chuồng ngỗng để tránh, nhưng bầy ngỗng kêu inh ỏi làm ông bị phát hiện. Từ đó, người ta tổ chức lễ hội ăn ngỗng vào ngày kỷ niệm của ông để tưởng nhớ – và cũng để... cảm ơn loài ngỗng.

2. Vì sao người Thụy Điển ăn ngỗng vào tháng 11?

Tháng 11 là giai đoạn cuối thu, thời điểm người dân Thụy Điển chuẩn bị cho mùa đông dài và lạnh. Trước đây, khi nông nghiệp còn phổ biến, việc giết mổ ngỗng vào thời điểm này rất hợp lý vì:

Ngỗng đã được nuôi béo tròn suốt mùa hè.
Thời tiết mát mẻ, dễ bảo quản thịt.
Đây cũng là dịp kết thúc mùa thu hoạch – thời điểm để ăn mừng và sum họp.

Ngày nay, Mårten Gås trở thành một dịp ẩm thực đặc biệt, không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo hay truyền thống mà còn là dịp để người Thụy Điển tận hưởng hương vị cổ điển của quê hương – đặc biệt là ở vùng Skåne.

3. Một bữa tiệc Mårten Gås truyền thống gồm những gì?

Nếu bạn có dịp tham dự một bữa tiệc Mårten Gås middag (bữa ăn lễ Mårten Gås), bạn sẽ thấy người Thụy Điển chuẩn bị rất công phu. Một bữa ăn truyền thống thường gồm ba phần chính:

a. Súp đen (svartsoppa)

Đây là món mở đầu và cũng là món đặc trưng nhất. Svartsoppa nghĩa đen là “súp đen”, làm từ máu ngỗng pha với rượu, đường, giấm, hạt tiêu, gừng và táo. Nghe có vẻ lạ, nhưng hương vị rất đậm đà, béo ngậy và cay nhẹ. Nhiều người mới nghe sẽ hơi ngại, nhưng nếu bạn muốn thử một món “rất Thụy Điển”, đây chính là cơ hội!

Dù Svartsoppa là món truyền thống, nhưng do kén khẩu vị, nhiều nhà hàng hiện đại đã cung cấp các lựa chọn thay thế phổ biến hơn như Gula Ärtsoppa (Súp Đậu Vàng) hoặc Fågelsås (Nước dùng thịt ngỗng lỏng) để món khai vị dễ tiếp cận hơn với khách hàng.

b. Ngỗng quay (stekta gås)

Món chính của bữa tiệc là ngỗng quay giòn vàng, nhồi táo và mận khô bên trong. Thịt ngỗng được xem là món xa xỉ vì béo, thơm và hiếm.Người Thụy Điển thường ăn kèm với khoai tây nghiền (potatismos), xốt táo (äppelsås) và bắp cải đỏ hầm (rödkål) – tạo nên sự cân bằng tuyệt vời giữa vị béo, ngọt và chua nhẹ.

Xem thêm nguyên liệu và cách chế biến tại https://www.koket.se/anders_leven/varmratter/_/marten_gas

c. Rượu mạnh hương thảo mộc (Akvavit)

Một bữa tiệc Mårten Gås sẽ không trọn vẹn nếu thiếu Akvavit (rượu mạnh hương thảo mộc) hoặc Snaps. Người Thụy Điển thường uống Akvavit lạnh, nhấp từng ngụm nhỏ giữa các món ăn. Rượu giúp làm ấm cơ thể trong đêm tháng 11 se lạnh và cắt giảm vị béo ngậy của thịt ngỗng, tạo sự cân bằng hoàn hảo cho bữa ăn.

d. Bánh táo (äpplekaka)

Tráng miệng luôn là phần không thể thiếu. Bánh táo nướng nóng hổi, rắc vụn bánh mì và quế, ăn cùng kem vani (vaniljsås) – kết thúc bữa ăn thật ấm lòng trong đêm tháng 11 se lạnh.

💬 Mình còn nhớ lần đầu tiên ăn Mårten Gås ở Lund, mình ngỡ ngàng vì hương vị rất “đậm chất châu Âu cổ điển” – vừa ngọt vừa cay, béo mà không ngấy. Và quan trọng là cảm giác ấm cúng khi mọi người quây quần bên bàn tiệc sáng đèn giữa trời lạnh.

4. Ở đâu bạn có thể trải nghiệm Mårten Gås?

Nếu bạn ở miền Nam Thụy Điển (đặc biệt là Lund, Malmö, hoặc Ystad), tháng 11 hằng năm các nhà hàng, khách sạn và thậm chí trường học đều có thực đơn đặc biệt Mårten Gås.

Một số gợi ý:

Grand Hotel Lund – nơi nổi tiếng với thực đơn Mårten Gås truyền thống, phục vụ từ đầu tháng 11.
Restaurang Sturehof (Malmö) – có phiên bản hiện đại của món ngỗng quay.
Các hội sinh viên (nationer) ở Lund cũng thường tổ chức tiệc ngỗng, vé thường bán hết sớm, nên bạn nhớ đăng ký trước nhé.

Nếu bạn ở Stockholm hoặc các thành phố phía Bắc, có thể hơi khó tìm nhà hàng phục vụ Mårten Gås, nhưng bạn vẫn có thể mua món ngỗng đông lạnh tại ICA hoặc Coop và thử chế biến tại nhà theo hướng dẫn đơn giản (mình có gợi ý trong file hướng dẫn ở phần cuối bài).

Vì ngỗng quay được xem là món xa xỉ, một bữa Mårten Gås middag (3 món) tại các khách sạn/nhà hàng cao cấp ở Skåne thường có giá tham khảo từ 495 - 795 SEK/người (chưa bao gồm đồ uống). Bạn nên đặt bàn sớm từ tháng 10 vì đây là dịp rất được mong đợi.

5. Câu chuyện văn hóa đằng sau – không chỉ là món ăn

Mårten Gås đóng vai trò như một 'cây cầu ẩm thực' quan trọng. Nó đánh dấu sự kết thúc của mùa thu hoạch và là một sự kiện ăn mừng cuối cùng trước khi người Thụy Điển bắt đầu giai đoạn chuẩn bị cho lễ hội Giáng Sinh (Julbord) – từ đó, làm nổi bật sự trân trọng của họ đối với từng thời khắc chuyển giao mùa trong năm.

Điều mình thích ở Mårten Gås không chỉ là đồ ăn ngon, mà là cách người Thụy Điển duy trì truyền thống địa phương dù xã hội hiện đại đã thay đổi rất nhiều.

Ở Skåne, lễ này mang đến cảm giác gần gũi, gắn kết – mọi người cùng nhau nấu ăn, trò chuyện và chia sẻ niềm vui nhỏ giữa mùa lạnh. Mình luôn cảm nhận được tinh thần “lagom” của người Thụy Điển qua dịp này: đủ vui, đủ ấm, đủ ý nghĩa – không phô trương, không ồn ào.

6. Tóm tắt và lời nhắn gửi

Nếu bạn đang chuẩn bị hành trang sang Thụy Điển, hãy nhớ rằng nơi đây không chỉ có mùa đông lạnh và tuyết trắng – mà còn có những truyền thống ấm áp, đậm đà bản sắc địa phương như Mårten Gås.

Hãy thử tham dự một bữa tiệc ngỗng, hoặc đơn giản là nướng bánh táo và chia sẻ cùng bạn bè – bạn sẽ cảm nhận rõ hơn tinh thần “hygge” và “lagom” mà người Thụy Điển vẫn luôn trân trọng.

Hy vọng sau bài này, bạn không chỉ biết thêm về truyền thống ăn ngỗng, mà còn thấy gần gũi hơn với cuộc sống nơi đây – nơi những điều nhỏ bé cũng có thể trở thành kỷ niệm đáng nhớ 💛

📌 Từ khóa: Truyền thống ăn ngỗng, Mårten Gås, văn hóa Thụy Điển, Skåne, ẩm thực Thụy Điển, sống ở Thụy Điển

Các bài viết liên quan