Những phát minh của người Phần Lan

Nhắc đến Phần Lan, nhiều người nghĩ ngay đến rừng thông, tuyết trắng và những căn nhà gỗ có khói bay nghi ngút từ… buồng tắm hơi sauna. Nhưng ít ai biết rằng, đất nước nhỏ bé ở phương Bắc này còn là “cái nôi” của rất nhiều phát minh đã ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống hiện đại của chúng ta.

Từ buồng tắm hơi sauna – nơi người Phần Lan coi là linh hồn văn hóa sống, đến điện thoại Nokia từng gắn bó với cả một thế hệ; hay Linux, “bộ não” của vô số thiết bị và hệ thống trên Internet ngày nay. Thậm chí, trình duyệt web đồ họa đầu tiên trên thế giới cũng được tạo ra bởi nhóm sinh viên Phần Lan đầy đam mê trong một góc nhỏ của Helsinki.

Những phát minh ấy không ồn ào, không hào nhoáng – nhưng lại mang đậm tinh thần “phần lan”: giản dị, bền bỉ và luôn hướng đến sự hữu ích cho mọi người.

1. Khay đựng bát đĩa 1940

Bạn có biết rằng khay đựng bát đĩa – một phát minh giúp tiết kiệm thời gian và không gian nhà bếp – có nguồn gốc từ Phần Lan?

Vào những năm 1940, Maiju Gebhard nhận thấy rằng mọi người dành tới 3,5 năm trong đời để rửa và phơi khô bát đĩa. Để khắc phục điều này, bà đã sáng chế khay sấy bát đĩa (Astiankuivauskaappi) – một chiếc tủ đặt phía trên bồn rửa, có các kệ hở giúp bát đĩa ráo nước tự nhiên mà không cần lau khô. Nhờ thiết kế thông minh này, công việc bếp núc trở nên gọn gàng và tiện lợi hơn!

2. Chiếc hộp em bé 1930 Finnish Babybox

Nếu bạn từng nghe nói về một “quốc gia nơi trẻ em ngủ trong hộp giấy”, thì đúng rồi đó – chính là Phần Lan!

Ở đây, mỗi bà mẹ mang thai đều được tặng một chiếc hộp các-tông đặc biệt gọi là Finnish Baby Box – bên trong đầy đủ những món đồ sơ sinh cần thiết: từ quần áo, chăn, mũ, tã vải, nhiệt kế, đến cả túi ngủ nhỏ xinh.

Điều thú vị là… chiếc hộp ấy không chỉ để đựng đồ, mà còn được dùng làm chiếc giường đầu tiên cho em bé sau khi chào đời

🍼 Tại sao lại là một chiếc hộp?

Bởi vào những năm 1930, khi chính phủ Phần Lan muốn giúp mọi trẻ em – dù sinh ra ở đâu, trong hoàn cảnh nào – đều có khởi đầu bình đẳng. Hộp giấy nhỏ xinh này ra đời từ đó, và dần trở thành biểu tượng của sự chăm sóc, bình đẳng và quan tâm đến từng công dân nhỏ bé.

Ngày nay, chiếc baby box vẫn tiếp tục được trao cho mọi gia đình, như một lời chúc mừng và một sự bảo đảm rằng:

💙 “Mỗi em bé sinh ra ở Phần Lan đều được quan tâm như nhau.”

3. Máy đo nhịp tim không dây 1977

Bạn có biết máy đo nhịp tim không dây đầu tiên trên thế giới được phát minh bởi một người Phần Lan?

Năm 1977, Seppo Säynäjäkangas, nhà sáng lập công ty Polar Electro, đã phát minh ra máy đo nhịp tim không dây đầu tiên, giúp các vận động viên theo dõi nhịp tim trong khi tập luyện. Ngày nay, thiết bị này là một phần không thể thiếu của công nghệ chăm sóc sức khỏe và thể thao!

4. Trình duyệt web đồ họa đầu tiên 1992

Bạn có biết trình duyệt web đồ họa đầu tiên có nguồn gốc từ Phần Lan?

Năm 1992, bốn sinh viên Phần Lan tại Đại học Công nghệ Helsinki đã phát triển Erwise, trình duyệt web đầu tiên có giao diện đồ họa, đặt nền móng cho các trình duyệt hiện đại như Chrome hay Firefox ngày nay. Dù không được tiếp tục phát triển do thiếu kinh phí, nhưng Erwise đã mở đường cho cách chúng ta lướt web như hiện nay!

5. Tubin gió Savoniusab 1922

Bạn có biết tubin gió Savoniusab – một công nghệ quan trọng trong năng lượng tái tạo – được phát minh bởi một kỹ sư Phần Lan?

Năm 1922, Sigurd Johannes Savonius đã thiết kế tuabin gió Savonius, hoạt động hiệu quả ngay cả khi gió thổi theo nhiều hướng khác nhau. Nhờ thiết kế đơn giản nhưng hiệu suất cao, tuabin này vẫn được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống năng lượng sạch ngày nay!

6. Chiếc kéo Fiskars 1967

Bạn có nhận ra chiếc kéo Fiskars với tay cầm màu cam quen thuộc?

Ra mắt năm 1967, kéo Fiskars đã trở thành một trong những sản phẩm phổ biến nhất thế giới với hơn một tỷ chiếc được bán ra. Ban đầu, Fiskars thử nghiệm nhiều màu sắc, nhưng do tình cờ còn sót lại nhựa cam trong máy sản xuất, màu cam đã được chọn và trở thành biểu tượng thương hiệu!

7. Xe trượt tuyết cứu hộ

Với mùa đông khắc nghiệt, Phần Lan đã phát minh ra xe trượt cứu hộ để di chuyển trên tuyết dễ dàng hơn!

Vào những năm 1930, quân đội Phần Lan đã sử dụng xe trượt cứu hộ (rescue toboggan) để vận chuyển người bị thương trên địa hình tuyết và băng giá. Ngày nay, phát minh này vẫn được sử dụng rộng rãi trong các khu trượt tuyết và cứu hộ mùa đông!

8. Đèn phản quang an toàn

Bạn có biết rằng đèn phản quang an toàn có nguồn gốc từ Phần Lan?

Vào mùa đông tối tăm, Arvi Lehti đã phát minh ra đèn phản quang để giúp xe ngựa của ông dễ dàng được nhìn thấy vào ban đêm. Ngày nay, người đi bộ ở Phần Lan bắt buộc phải đeo đèn phản quang khi đi trong bóng tối, giúp giảm đáng kể tai nạn giao thông và cứu sống nhiều người!

9. Sauna

Bạn có biết Phần Lan là quê hương của sauna, một trong những nét văn hóa độc đáo nhất thế giới?

Sauna đã xuất hiện từ 7.000 năm trước và không chỉ đơn thuần để thư giãn – người Phần Lan từng ăn, tắm, thậm chí sinh con trong sauna! Ngày nay, cả nước có hơn 3 triệu sauna, trung bình mỗi hộ gia đình có một phòng xông hơi. Đối với người Phần Lan, sauna không chỉ là một thói quen mà còn là cách để chăm sóc sức khỏe thể chất, tinh thần và kết nối xã hội!

10. Angry Birds - Game di động

Bạn có nhớ những chú chim giận dữ trong trò chơi Angry Birds không?

Ra mắt năm 2009 bởi Rovio Entertainment, Angry Birds nhanh chóng trở thành một hiện tượng toàn cầu, với hơn 12 triệu lượt tải trên App Store. Trò chơi này không chỉ làm mưa làm gió trong làng game mà còn mở rộng sang phim ảnh, đồ chơi và nhiều sản phẩm ăn theo khác!

11. Nokia "cục gạch" huyền thoại

Bạn có nhớ những chiếc điện thoại Nokia "cục gạch" huyền thoại không?

Nokia bắt đầu là một công ty sản xuất giấy vào năm 1865 và sau đó chuyển sang điện tử. Hãng đã tạo nên cuộc cách mạng trong ngành viễn thông với những chiếc điện thoại bền bỉ và dễ sử dụng. Cuộc gọi GSM đầu tiên trên thế giới (1991) và cuộc gọi vệ tinh đầu tiên (1994) đều được thực hiện bằng điện thoại Nokia!

12. Xylitol chất bảo vệ răng

Bạn có biết Xylitol, một chất thay thế đường giúp ngăn ngừa sâu răng, có nguồn gốc từ Phần Lan?

Xylitol được chiết xuất chủ yếu từ cây bạch dương, có tác dụng chống sâu răng, ngăn mảng bám và giảm nguy cơ nhiễm trùng tai ở trẻ em. Hiện nay, nó xuất hiện trong nhiều loại kẹo cao su, bánh kẹo và sản phẩm không đường trên toàn cầu!

13. Giày trượt băng

Bạn có biết giày trượt băng hiện đại bắt nguồn từ Phần Lan?

Khoảng 5.000 năm trước, người Phần Lan đã chế tạo giày trượt băng từ xương động vật để di chuyển trên mặt băng. Họ sử dụng gậy để đẩy, giúp việc di chuyển trên hồ nước đóng băng trở nên dễ dàng hơn. Phát minh này đã đặt nền móng cho môn thể thao trượt băng mà chúng ta biết ngày nay!

14. Hệ điều hành Linux 1991

Bạn có biết hệ điều hành Linux, nền tảng của nhiều hệ thống công nghệ hiện đại, được phát minh bởi một sinh viên Phần Lan?

Năm 1991, Linus Torvalds đã tạo ra Linux khi còn là sinh viên và cho phép sử dụng miễn phí. Linux đã trở thành hệ điều hành phổ biến trong máy chủ, siêu máy tính, điện thoại Android và thậm chí cả hệ thống tàu vũ trụ!

15. Tin nhắn SMS 1984

Bạn có biết công nghệ nhắn tin SMS bắt nguồn từ một kỹ sư người Phần Lan?

Vào năm 1984, Matti Makkonen đã đề xuất ý tưởng gửi tin nhắn văn bản qua mạng di động trong khi làm việc tại Nokia. Đến thập niên 1990, SMS trở thành phương thức giao tiếp phổ biến, mở đường cho kỷ nguyên nhắn tin tức thời mà chúng ta sử dụng ngày nay!

05/2024 - Cuộc sống Phần Lan