Thẻ Kela Phần Lan là gì? Đăng Ký và Hưởng Phúc Lợi Xã Hội
- chiaselund
- 5 days ago
- 8 min read
1. Thẻ Kela là gì? Hiểu đúng về "tấm khiên" an sinh xã hội
Câu hỏi đầu tiên và quan trọng nhất: Kela là gì?
Nhiều bạn mới sang thường nhầm lẫn thẻ Kela với thẻ định danh hoặc thẻ cư trú. Thực tế không phải vậy. Kela (viết tắt của Kansaneläkelaitos) là Cơ quan Bảo hiểm Xã hội Phần Lan. Đây là một cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm cung cấp các phúc lợi an sinh xã hội cơ bản cho những người sống tại Phần Lan.
Nói một cách dễ hình dung nhất:
Migri (Sở Di trú): Quyết định bạn có được phép ở lại Phần Lan hay không (cấp Residence Permit).
Kela: Quyết định bạn có được hưởng các phúc lợi xã hội (y tế giá rẻ, trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp gia đình, v.v.) khi sống ở đây hay không.
Khi người ta nói "có thẻ Kela", ý họ thường là bạn đã "nằm trong hệ thống của Kela" (covered by the Finnish social security system). Tấm thẻ nhựa màu xanh dương (Kela card) mà bạn cầm trên tay thực chất là thẻ Bảo hiểm Y tế, là bằng chứng vật lý rõ ràng nhất cho thấy bạn thuộc diện quản lý của Kela.
Hiểu rõ thẻ Kela là gì là bước đầu tiên để bạn biết mình có những quyền lợi gì và làm sao để bảo vệ bản thân khi sống ở xứ người.
2. Ai đủ điều kiện để gia nhập "hệ thống" Kela?
Đây là phần phức tạp nhất và cũng là nơi nhiều người hiểu lầm nhất. Không phải cứ đặt chân đến Phần Lan là bạn tự động có Kela.
Nguyên tắc vàng của Kela là: Bạn phải được coi là đang cư trú thường xuyên (permanently resident) tại Phần Lan theo định nghĩa của Kela.
Lưu ý quan trọng: Khái niệm "cư trú thường xuyên" của Kela KHÁC với loại "giấy phép cư trú vĩnh viễn" (Permanent Residence Permit - loại P) của Migri.
Dưới đây là các nhóm đối tượng phổ biến và khả năng được Kela chấp nhận:
2.1. Người đi làm (Working)
Nếu bạn sang Phần Lan làm việc với một hợp đồng lao động (thường là giấy phép loại A), bạn có cơ hội rất cao được hưởng Kela ngay lập tức.
Điều kiện thường là: Hợp đồng của bạn kéo dài ít nhất 6 tháng HOẶC bạn làm việc với số giờ tối thiểu theo quy định (hiện tại khoảng 18 tiếng/tuần và mức lương tối thiểu đáp ứng yêu cầu của Kela).
Kinh nghiệm của mình: Khi mình mới sang làm chuyên gia (Specialist), ngay sau khi có số định danh cá nhân và tài khoản ngân hàng, mình nộp đơn lên Kela và được xét duyệt khá nhanh (khoảng 3 tuần) vì hợp đồng của mình là vô thời hạn.
2.2. Du học sinh (Students) - Trường hợp đặc biệt
Với các bạn du học sinh, đây là điểm cần lưu ý đặc biệt. Thông thường, giấy phép cư trú sinh viên (loại B) được coi là cư trú tạm thời, nên bạn sẽ không tự động được hưởng chế độ Kela đầy đủ.
Bạn bắt buộc phải có bảo hiểm tư nhân (như Swisscare, SIP...) khi nộp hồ sơ xin residence permit, như mình đã nhắc rất kỹ trong bài viết trước: [ Hướng dẫn và kinh nghiệm xin giấy phép cư trú Phần Lan ].
Tuy nhiên, có ngoại lệ:
Nếu bạn là sinh viên nhưng đi làm thêm và đáp ứng đủ điều kiện về thời gian làm việc/mức lương tối thiểu như người đi làm, bạn CÓ THỂ nộp đơn xin gia nhập Kela dựa trên cơ sở công việc của bạn.
Sinh viên bậc đại học trở lên sẽ bắt buộc đóng phí hội sinh viên để sử dụng Dịch vụ Y tế Sinh viên (FSHS/YTHS). Đây là một dạng chăm sóc y tế cơ bản, nhưng không thay thế hoàn toàn cho thẻ Kela.
2.3. Người đi theo gia đình (Family ties)
Nếu bạn sang đoàn tụ với vợ/chồng là người Phần Lan hoặc người đang cư trú hợp pháp và đã có Kela, bạn thường sẽ được hưởng Kela theo người bảo lãnh. Thời gian chờ đợi cho nhóm này có thể lâu hơn một chút do Kela cần xác minh mối quan hệ và tình trạng cư trú của cả gia đình.
3. Quyền lợi "khủng" khi nằm trong hệ thống Kela
Tại sao mọi người lại mong có Kela đến vậy? Bởi vì nó là tấm vé bảo chứng cho một cuộc sống an tâm tại đất nước đắt đỏ này. Để hiểu rõ hơn về mức sống tại đây, bạn có thể tham khảo thêm bài [ Chi phí sinh hoạt tại Phần Lan: Đắt hay rẻ? ].
Dưới đây là những quyền lợi chính mà mình đã trải nghiệm:
3.1. Chăm sóc y tế giá rẻ (The Kela Card)
Đây là quyền lợi thiết thực nhất. Khi có thẻ Kela, bạn được sử dụng hệ thống y tế công cộng (terveysasema) với chi phí cực thấp.
Ví dụ thực tế: Một lần mình bị sốt cao và viêm họng nặng. Mình gọi điện đặt lịch hẹn tại trạm y tế quận. Phí khám bệnh chỉ khoảng 20 Euro. Sau đó bác sĩ kê đơn thuốc kháng sinh. Khi ra hiệu thuốc, mình đưa thẻ Kela ra và được giảm giá trực tiếp (Kela reimbursment) khoảng 40% tiền thuốc ngay tại chỗ.
Nếu không có Kela, một lần đi khám tư nhân có thể tốn của bạn từ 80 - 150 Euro chưa kể tiền thuốc.
3.2. Phúc lợi gia đình và trẻ em (Tuyệt vời nhất!)
Nếu bạn có ý định lập gia đình và sinh con tại Phần Lan, Kela chính là "bà tiên đỡ đầu". Phần Lan nổi tiếng thế giới về chế độ thai sản là nhờ Kela.
Trợ cấp thai sản: Gói quà Kela (Mother's package - chiếc hộp thần kỳ chứa đầy đồ dùng cho em bé) hoặc 170 Euro tiền mặt.
Trợ cấp nuôi con (Lapsilisä): Chính phủ trả tiền cho bạn để nuôi con cho đến khi bé 17 tuổi. Khoản tiền này khoảng gần 100 Euro/tháng cho bé đầu tiên và tăng dần cho các bé sau. Số tiền này được chuyển thẳng vào tài khoản của mẹ hàng tháng, bất kể thu nhập của bố mẹ là bao nhiêu.
Nghỉ thai sản (Parental leave): Cả bố và mẹ đều được nghỉ ở nhà chăm con với mức trợ cấp rất cao so với lương đi làm.
3.3. Các hỗ trợ khác
Trợ cấp thất nghiệp cơ bản: Nếu bạn mất việc và đáp ứng đủ điều kiện.
Hỗ trợ nhà ở chung (General housing allowance - Asumistuki): Dành cho các hộ gia đình có thu nhập thấp để chi trả tiền thuê nhà. Sinh viên cũng có thể nộp đơn cho loại trợ cấp này.
4. Hướng dẫn từng bước đăng ký vào hệ thống Kela
Bạn đã xác định mình đủ điều kiện? Giờ là lúc hành động.
Bước chuẩn bị:
Để đăng ký online (cách nhanh nhất), bạn CẦN PHẢI CÓ:
Số định danh cá nhân Phần Lan (Finnish personal identity code).
Tài khoản ngân hàng Phần Lan có chức năng xác thực điện tử (Bank credentials/Tunnusluku).
Mẹo của mình: Hãy mở tài khoản ngân hàng ngay khi có thể. Đọc ngay bài [ Hướng dẫn mở tài khoản ngân hàng tại Phần Lan ] để biết cách thực hiện nhé.
Quy trình đăng ký:
Bước 1: Truy cập OmaKelaVào trang web của Kela (kela.fi), chọn phần E-services (OmaKela) và đăng nhập bằng tài khoản ngân hàng của bạn.
Bước 2: Tìm đúng mẫu đơnGiao diện OmaKela có thể hơi rối. Bạn cần tìm mục "Moving to or from Finland" (Muutto Suomeen hoặc Suomesta).Mẫu đơn chính bạn cần điền là Y 77e (Notification of moving to Finland). Mẫu đơn này để Kela đánh giá xem bạn có được coi là "cư trú thường xuyên" hay không.
Bước 3: Điền thông tin và upload giấy tờHãy điền thật trung thực và chi tiết về lý do bạn đến Phần Lan, công việc, dự định tương lai.Giấy tờ cần thiết để upload (bản scan/chụp rõ nét):
Hộ chiếu.
Thẻ cư trú (Residence Permit card).
Hợp đồng lao động (nếu đi làm) - Cực kỳ quan trọng, cần ghi rõ thời hạn, mức lương, số giờ làm.
Giấy đăng ký kết hôn/khai sinh (nếu đi theo gia đình).
Bước 4: Nộp và chờ đợiSau khi nộp, bạn sẽ nhận được xác nhận. Thời gian xét duyệt có thể từ 2 tuần đến... vài tháng, tùy vào độ phức tạp của hồ sơ và thời điểm trong năm.
Bước 5: Nhận kết quảQuyết định sẽ được gửi về OmaKela và qua đường bưu điện. Nếu được chấp thuận ("Positive decision"), chúc mừng bạn! Thẻ nhựa Kela (thẻ y tế) sẽ được gửi về địa chỉ nhà bạn sau vài tuần.
Lưu ý nếu chưa có tài khoản ngân hàng: Bạn có thể đến trực tiếp văn phòng Kela tại địa phương để lấy mẫu đơn giấy và nộp trực tiếp. Tuy nhiên, cách này sẽ lâu hơn và khó theo dõi hơn.
5. Checklist tóm tắt quy trình đăng ký Kela
Để giúp các bạn dễ dàng theo dõi, mình tóm tắt lại quy trình thành một checklist đơn giản. Bạn có thể lưu lại hình ảnh này để sử dụng khi cần.
CHECKLIST ĐĂNG KÝ KELA CHO NGƯỜI MỚI ĐẾN
Giai đoạn 1: Chuẩn bị nền tảng
[ ] Đã tới Phần Lan và có địa chỉ cư trú.
[ ] Đã đăng ký với DVV để có Số định danh cá nhân (Personal identity code).
[ ] Đã mở tài khoản ngân hàng Phần Lan & có công cụ xác thực điện tử (Bank credentials).
Giai đoạn 2: Xác định và Chuẩn bị hồ sơ
[ ] Tự đánh giá bản thân có thuộc diện đủ điều kiện (Người đi làm, Gia đình...).
[ ] Bản scan Hộ chiếu & Thẻ cư trú (Residence Permit).
[ ] Bản scan Hợp đồng lao động (Bắt buộc với diện đi làm).
[ ] Bản scan các giấy tờ quan hệ gia đình (Nếu cần).
Giai đoạn 3: Nộp đơn Online (OmaKela)
[ ] Đăng nhập OmaKela.
[ ] Chọn mục "Moving to Finland".
[ ] Điền mẫu đơn Y 77e.
[ ] Upload đầy đủ giấy tờ.
[ ] Ấn nút Gửi (Submit).
Giai đoạn 4: Theo dõi
[ ] Kiểm tra OmaKela định kỳ để xem trạng thái hoặc yêu cầu bổ sung thông tin.
[ ] Nhận quyết định chấp thuận.
[ ] Nhận thẻ nhựa Kela qua đường bưu điện (khoảng 2-4 tuần sau quyết định).
Lời kết
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn trả lời được câu hỏi Kela là gì và giải mã được phần nào hệ thống an sinh xã hội có phần phức tạp nhưng rất ưu việt của Phần Lan.
Việc đăng ký Kela là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu việc bạn thực sự bắt đầu hòa nhập vào hệ thống của đất nước này. Đừng nản lòng nếu thủ tục có vẻ rắc rối hay thời gian chờ đợi hơi lâu. Hãy chuẩn bị hồ sơ thật kỹ, trung thực, và kiên nhẫn. Thành quả nhận được sự an tâm tuyệt đối khi sinh sống tại đây sẽ rất xứng đáng.
Chúc các bạn sớm cầm trên tay tấm thẻ xanh quyền lực và tận hưởng cuộc sống tại Phần Lan nhé! Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới, mình sẽ cố gắng giải đáp dựa trên kinh nghiệm của bản thân.
12/2025 - Cuộc Sống Phần Lan
Comments