Sửa nhà ở Thụy Điển, những điều nên và không nên

Sống ở Thụy Điển một thời gian, hẳn bạn sẽ nhận ra rằng: dịch vụ sửa chữa, cải tạo nhà cửa ở đây không hề rẻ. Vậy nên, nhiều người Việt chúng ta – với tính cách “thích làm lấy” và chút máu nghệ sĩ – thường bắt tay vào tự tay sửa sang nhà cửa. Nhưng tự làm ở Thụy Điển không đơn giản chỉ là “có đồ nghề là chiến”, mà còn phải hiểu luật, biết giới hạn và nhất là: làm đúng ngay từ đầu.

Đầu tiên, bạn nên biết sự khác nhau giữa việc thuê thợ để sửa và tự sửa nhà là về việc được giảm thuế!

Có thể được giảm thuế khi sửa nhà – đừng bỏ lỡ quyền lợi này!

Một điều tuyệt vời khi sửa nhà ở Thụy Điển là bạn có thể được miễn giảm thuế cho một phần chi phí – được gọi là ROT-avdrag. Đây là một hình thức hỗ trợ tài chính của nhà nước dành cho người dân khi thuê thợ để sửa chữa, cải tạo hoặc bảo trì nhà ở do mình sở hữu (không áp dụng cho nhà thuê).

Vậy ROT-avdrag là gì?

ROT là viết tắt của Renovering, Ombyggnad, Tillbyggnad – tức là sửa chữa, cải tạo và mở rộng. Nếu bạn thuê một công ty hoặc thợ có đăng ký F-skatt hợp lệ để làm các công việc như sơn tường, lát sàn, thay hệ thống nước hay điện, bạn có thể được giảm ngay 30% chi phí nhân công (tối đa 75.000 SEK/người/năm). Khoản giảm này được trừ trực tiếp trên hóa đơn, nên bạn không cần tự làm gì thêm.

Điều kiện áp dụng:

• Bạn phải sở hữu nhà hoặc căn hộ đang sửa.

• Thợ hoặc công ty bạn thuê phải có F-skatt (giấy phép thuế cho doanh nghiệp).

• Bạn phải đang trả thuế tại Thụy Điển – vì đó là cơ sở để tính khoản giảm.

• Không áp dụng cho chi phí vật liệu, chỉ áp dụng cho tiền công.

Lưu ý:

• ROT không áp dụng nếu bạn tự làm (DIY), hoặc nhờ bạn bè/“thợ chui” không đăng ký hợp lệ.

• Không dùng cho nhà đang thuê theo dạng hyresrätt hoặc nhà không thuộc sở hữu của bạn.

👉 Nếu bạn đang có ý định sửa nhà, hãy hỏi trước công ty thi công xem họ có cung cấp ROT-avdrag không. Đây là một cách tiết kiệm hợp pháp và phổ biến mà rất nhiều người Thụy Điển tận dụng mỗi năm. Hãy nhớ lưu giữ hóa đơn và tài liệu đầy đủ, phòng khi Skatteverket yêu cầu bổ sung.

Tự sửa nhà ở Thụy Điển – kinh nghiệm từ những lần “tay ngang” làm thợ

Những gì bạn có thể tự tin làm

Tin vui là ở Thụy Điển, luật cho phép bạn làm khá nhiều hạng mục trong nhà – miễn là bạn làm đúng cách và có thể chứng minh được nếu sau này cần thiết. Những việc phổ biến người Việt hay tự làm gồm:

• Sơn tường, lát sàn, ốp gạch: Đây là ba “món tủ” của dân DIY. Bạn có thể tự tay làm mới lại căn bếp, phòng khách, hay thậm chí nhà tắm bằng cách thay gạch, sơn lại tường – chỉ cần dùng đúng vật liệu phù hợp với môi trường ẩm.

• Thay bồn rửa mặt, toilet, vòi sen: Miễn là bạn không đụng đến hệ thống ống nước ngầm hoặc thay đổi vị trí lắp đặt, thì việc thay mới thiết bị là hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên, vẫn nên siết chặt kỹ các khớp nối, vì nếu rò rỉ nước mà bạn làm sai, bảo hiểm có thể từ chối đền bù.

• Lắp đèn, thay công tắc, ổ cắm đơn giản: Bạn có thể tự thay bóng đèn, lắp thêm ổ cắm kiểu plug-in hoặc công tắc ngoài tường. Nhưng nếu liên quan đến dây điện âm tường hay ổ cắm có tiếp địa (đặc biệt trong nhà tắm), bạn cần có chuyên gia được chứng nhận Fackman xử lý.

• Xây vách ngăn tạm, làm kệ, giá treo: Việc đóng đinh, bắt vít, dựng vách bằng gỗ hay thạch cao không chỉ được phép mà còn là cách hay để tận dụng không gian nhà ở Thụy Điển vốn thường khá vuông vức và linh hoạt.

Những hạng mục bạn nên tránh đụng tay

Ở Thụy Điển, luật xây dựng rất chặt chẽ – vì lý do an toàn và bảo hiểm. Dưới đây là những công việc bạn nên để thợ có chứng chỉ thực hiện:

• Hệ thống điện 230V, ổ cắm âm tường, cầu dao: Dây điện âm tường phải đúng chuẩn, được nối đúng cách và kiểm tra an toàn. Làm sai → dễ cháy nổ, bảo hiểm từ chối chi trả.

• Thay đổi hệ thống ống nước ngầm: Nếu bạn muốn đổi vị trí bồn rửa, máy giặt hay bồn cầu – tức là phải kéo lại đường ống – thì cần thợ nước có chứng chỉ VVS. Làm sai → rò nước, nấm mốc, chi phí sửa gấp mười lần!

• Đập tường chịu lực, sửa mái nhà, mở rộng ban công: Đây là những thay đổi kết cấu – bạn bắt buộc phải xin phép và thuê kỹ sư có chuyên môn.

Cẩn thận với ảnh hưởng sau này: Nếu bạn muốn bán nhà, mọi hạng mục tự làm đều cần có hồ sơ rõ ràng – ảnh chụp quá trình làm, hóa đơn vật liệu, bản vẽ hoặc giấy phép (nếu có). Thiếu những thứ này, người mua có quyền yêu cầu giảm giá hoặc từ chối mua.

Kinh nghiệm thực tế: Đừng vội tin vào video YouTube!

Một điều mình từng mắc phải là quá tự tin sau khi xem vài video hướng dẫn trên YouTube về việc thay sàn phòng bếp. Trông thì dễ, nhưng đến khi thi công mới thấy: mặt sàn không phẳng, ván kêu “cót két” vì thiếu lớp đệm, và sau cùng là phải gỡ ra làm lại.

Bài học rút ra: hãy bắt đầu từ những việc nhỏ – như thay vòi nước, sơn lại tủ – và dành thời gian học kỹ. Nếu có bạn bè từng làm, đừng ngại hỏi kinh nghiệm thực tế. Mỗi nhà ở Thụy Điển có kết cấu khác nhau, nên việc học từ người thật việc thật rất quý.

Trước khi làm gì, hãy kiểm tra với Kommun

Một điều ít người Việt để ý: mỗi khu vực ở Thụy Điển đều có quy định riêng về xây dựng. Trước khi bạn định thay cửa sổ, lợp lại mái nhà, mở rộng ban công hay dựng nhà kho ngoài vườn – nên liên hệ trực tiếp với Bygglov (văn phòng cấp phép xây dựng của khu bạn sống).

Việc này không chỉ để tránh bị phạt, mà còn giúp bạn tránh rắc rối khi bán nhà sau này. Có trường hợp người Việt tự làm mái che sân sau mà không xin phép – sau này khi bán nhà bị yêu cầu tháo dỡ và mất tiền sửa lại.

Từ 1/7/2025 – luật xây dựng mới

Bắt đầu từ tháng 7 năm 2025, Thụy Điển sẽ áp dụng luật xây dựng mới do Boverket đề xuất. Luật này nhằm đơn giản hóa quy trình xin phép và đảm bảo an toàn, nhất là cho các hạng mục nhỏ hoặc tự làm. Tuy chưa có đầy đủ chi tiết, nhưng nếu bạn đang có ý định cải tạo nhà trong tương lai gần, nên theo dõi thông tin cập nhật để nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình.

Tóm lại, Tự sửa nhà ở Thụy Điển có thể là một trải nghiệm vừa tiết kiệm vừa thú vị – nếu bạn có kiến thức, sự cẩn trọng và một chút đam mê sáng tạo. Nhưng đừng quên: ở đất nước của sự minh bạch và quy định rõ ràng, làm đúng từ đầu luôn tốt hơn làm lại. Nếu không chắc, hãy hỏi dân trong ngành, lên trang web của kommunen hoặc gọi điện hỏi thẳng – người Thụy Điển rất sẵn lòng chia sẻ nếu bạn hỏi đúng cách!

Nếu bạn đang thuê nhà – hãy sửa trong giới hạn cho phép

Tự sửa chữa nhà ở Thụy Điển nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng nếu bạn đang sống trong một căn hộ thuê theo dạng hyresrätt (thuê dài hạn thông qua công ty nhà nước hoặc tư nhân), thì mọi chuyện không đơn giản như bạn nghĩ.

Theo quy định, người thuê không được tự ý sửa chữa lớn hoặc thay đổi kết cấu căn hộ mà chưa có sự đồng ý của chủ nhà (hyresvärd). Điều này áp dụng cho cả những căn hộ thuê từ các công ty quản lý nhà ở công như MKB, Bostadsbolaget… lẫn từ cá nhân.

Những việc bạn không nên tự làm nếu đang thuê:

• Đập tường, chuyển vị trí bếp hay nhà vệ sinh – vì đây là thay đổi kết cấu và hệ thống kỹ thuật.

• Thay sàn, gạch tường, sơn màu đậm hoặc lạ – sẽ bị yêu cầu sơn lại hoặc bồi thường khi trả nhà.

• Thay đèn trần, tủ bếp, vòi nước, thiết bị cố định – dù là nâng cấp, vẫn phải có sự chấp thuận.

Nếu bạn tự ý làm, chủ nhà hoàn toàn có quyền yêu cầu bạn hoàn trả nguyên trạng hoặc chịu chi phí phục hồi, kể cả khi bạn đã dọn đi và hết hợp đồng thuê. Có trường hợp người thuê phải bỏ ra hàng chục ngàn kronor để khôi phục lại căn hộ vì đã “tốt bụng nâng cấp” mà không hỏi trước.

Những việc nhỏ bạn có thể làm (thường không cần xin phép):

• Treo tranh, gắn móc treo – miễn là không khoan đục quá nhiều hoặc làm hư hại tường.

• Sơn lại tường bằng màu trung tính như trắng, xám nhạt – nhưng vẫn nên hỏi trước để tránh rắc rối.

• Dán giấy dán tường có thể gỡ ra mà không làm hỏng lớp tường gốc.

Lời khuyên từ thực tế:

Luôn gửi email hoặc tin nhắn có lưu lại khi muốn sửa bất cứ điều gì. Nhiều chủ nhà sẽ cho phép nếu bạn sửa theo hướng nâng cấp, giữ gìn sạch sẽ – và có cam kết hoàn trả hiện trạng nếu họ yêu cầu. Đừng chỉ hỏi miệng – bằng chứng văn bản là thứ quan trọng nhất khi có tranh chấp sau này.

Hãy nhớ: người thuê không có quyền sở hữu căn hộ, nên mọi thay đổi mang tính cấu trúc đều cần sự cho phép của bên cho thuê. Đừng để một lần sửa chữa hứng khởi biến thành “cơn đau đầu tài chính” khi bạn rời đi.

2025-07 -Chia Sẻ Thụy Điển tổng hợp

Câu hỏi từ bạn đọc