Kinh Nghiệm Sinh Con Ở Phần Lan: Từ Gói Hỗ Trợ Thai Sản Đến Chăm Sóc Tại Neuvola

chiaselund
19 hours ago
8 min read

Chào bạn, mình là một người Việt đã sống và làm việc lâu năm tại Phần Lan. Nếu bạn đang đọc bài viết này, có lẽ bạn đang (hoặc sắp) bước vào một hành trình tuyệt vời nhưng cũng đầy bỡ ngỡ: làm cha mẹ tại xứ sở ngàn hồ.

Hôm nay, mình sẽ không nói về những lý thuyết khô khan. Thay vào đó, mình sẽ chia sẻ tường tận kinh nghiệm sinh con ở Phần Lan – từ những ngày đầu mang thai, nhận chiếc hộp thần kỳ Kela, cho đến khi em bé chào đời và được chăm sóc tại Neuvola. Hãy coi đây là những lời tâm sự của một người đi trước, giúp bạn vững tâm hơn trên chặng đường sắp tới nhé.

Khi biết tin mình sắp có em bé, cảm xúc đầu tiên ập đến là niềm vui vỡ òa, nhưng ngay sau đó là hàng ngàn câu hỏi. Hệ thống y tế ở đây khác Việt Nam thế nào? Chi phí ra sao? Mình cần chuẩn bị giấy tờ gì? Đặc biệt với những bạn mới sang, chưa rành tiếng hay luật, nỗi lo này càng lớn hơn.

Phần Lan thường được biết đến là nơi tốt nhất để làm mẹ, và thực tế trải nghiệm của mình đã chứng minh điều đó không hề sai. Để giúp bạn hình dung rõ ràng hơn, mình sẽ đi qua từng giai đoạn quan trọng nhất.

1. Neuvola – Người Bạn Đồng Hành Đầu Tiên

Ở Việt Nam, khi có thai, chúng ta thường nghĩ ngay đến việc đi tìm bác sĩ sản khoa giỏi hay đến bệnh viện lớn để siêu âm. Nhưng kinh nghiệm sinh con Phần Lan lại bắt đầu ở một nơi gọi là Neuvola (Phòng khám sức khỏe bà mẹ và trẻ em).

Cuộc hẹn đầu tiên

Ngay khi que thử thai hiện hai vạch, việc đầu tiên bạn cần làm là gọi điện cho Neuvola tại khu vực mình sinh sống (thông tin này thường có trên trang web của thành phố/municipality).

Khác với Việt Nam, trong suốt thai kỳ bình thường, bạn sẽ chủ yếu gặp y tá/hộ sinh (Public Health Nurse) chứ không phải bác sĩ. Đừng lo lắng nhé, họ cực kỳ chuyên nghiệp và tận tâm. Bác sĩ chỉ tham gia vào một vài mốc khám quan trọng hoặc khi thai kỳ có vấn đề sức khỏe đặc biệt.

Lưu ý quan trọng: Bạn nên tham khảo bài viết [Hệ Thống Y Tế Phần Lan Hoạt Động Như Thế Nào?] để hiểu rõ hơn về cách phân cấp y tế tại đây, tránh việc đi thẳng lên bệnh viện (trừ trường hợp cấp cứu) sẽ bị trả về đấy.

Quy trình thăm khám

Tại Neuvola, bạn sẽ được cấp một cuốn sổ theo dõi thai kỳ (neuvolakortti). Cuốn sổ này cực kỳ quan trọng, ghi lại mọi chỉ số của mẹ và bé. Mình nhớ mãi cảm giác lần đầu nghe tim thai tại phòng khám nhỏ xinh, ấm cúng chứ không hề có mùi bệnh viện.

Y tá sẽ không chỉ đo huyết áp, lấy mẫu máu, nước tiểu mà còn dành rất nhiều thời gian để... nói chuyện. Họ hỏi về tâm lý của bạn, mối quan hệ vợ chồng, nỗi lo tài chính. Đây là lúc bạn cảm nhận rõ sự nhân văn của hệ thống này: họ chăm sóc cả sức khỏe tinh thần chứ không chỉ thể chất.

2. Chiếc Hộp Thần Kỳ (Maternity Package) và Kela

Đây chắc chắn là phần thú vị nhất trong kinh nghiệm sinh con Phần Lan mà ai cũng mong chờ. Khoảng tháng thứ 5-6 của thai kỳ, sau khi khám sức khỏe đủ số lần quy định (trước tuần thứ 18), Neuvola sẽ cấp cho bạn giấy chứng nhận thai kỳ để nộp cho Kela.

Lúc này, bạn sẽ đứng trước một sự lựa chọn "hạnh phúc":

Nhận Maternity Package (Äitiyspakkaus) – Chiếc hộp em bé trứ danh.
Nhận tiền mặt (khoảng 170 Euro, miễn thuế).

Tại sao mình khuyên bạn nên chọn Hộp?

Nếu là con đầu lòng, hãy chọn hộp! Giá trị thực tế của các món đồ trong hộp lớn hơn nhiều so với số tiền 170 Euro. Bên trong là cả một "kho báu" với khoảng 50 món đồ: quần áo mùa đông (bộ áo liền quần snowsuit cực xịn), túi ngủ, đồ body, khăn tắm, đồ vệ sinh cá nhân, và thậm chí cả... bao cao su (người Phần rất thực tế về kế hoạch hóa gia đình).

Bản thân chiếc hộp carton đó cũng có thể dùng làm chiếc giường đầu tiên cho bé với tấm nệm đi kèm. Cảm giác "đập hộp" món quà từ chính phủ gửi tặng thực sự rất xúc động.

Để làm được điều này, bạn cần có thẻ Kela. Nếu chưa có hoặc chưa hiểu rõ, hãy đọc ngay bài [Thẻ Kela Phần Lan là gì? Đăng Ký và Hưởng Phúc Lợi]. Đây là chìa khóa để bạn tiếp cận mọi phúc lợi xã hội.

3. Hành Trình Đi Sinh: Bệnh Viện Và Chi Phí

Nhiều bạn lo lắng về rào cản ngôn ngữ khi đi sinh. Tuy nhiên, hầu hết y bác sĩ ở Phần Lan nói tiếng Anh rất tốt.

Khi cơn đau chuyển dạ đến

Bạn sẽ không đến thẳng bệnh viện ngay khi đau bụng. Bạn phải gọi điện cho phòng sinh (Synnytysosasto) trước. Hộ sinh sẽ hỏi về tần suất cơn gò. Nếu chưa đủ dồn dập, họ sẽ khuyên bạn ở nhà tắm nước ấm, uống Panadol và thư giãn. Chỉ khi cơn gò thực sự gần nhau (thường là 5 phút/lần) hoặc vỡ ối, họ mới bảo bạn đến.

Trong phòng sinh

Phòng sinh ở Phần Lan rất riêng tư và hiện đại. Bạn sẽ ở trong phòng riêng với chồng (hoặc người thân). Người Phần ưu tiên sinh thường và các phương pháp giảm đau tự nhiên (khí cười, ngâm bồn nước ấm, vận động) trước khi dùng đến gây tê ngoài màng cứng (epidural).

Một kỷ niệm vui của mình là sau khi sinh xong, y tá lập tức mang vào một khay đồ ăn nhẹ gồm bánh mì kẹp, nước trái cây và cà phê (hoặc trà) cắm cờ Phần Lan chúc mừng sinh nhật bé. Đó là "bữa ăn ngon nhất" cuộc đời mình sau mấy tiếng đồng hồ vật lộn.

Chi phí đi sinh là bao nhiêu?

Nhiều người hỏi mình kinh nghiệm sinh con Phần Lan có đắt đỏ không? Câu trả lời là: Rất rẻ.

Chi phí sinh con gần như được bao cấp toàn bộ bởi tiền thuế. Bạn chỉ phải trả một khoản phí nhỏ gọi là "poliklinikkamaksu" (phí phòng khám) hoặc "hoitopäivämaksu" (phí nằm viện theo ngày), dao động khoảng 30-50 Euro/ngày. Tổng cộng cho một ca sinh thường nằm viện 2-3 ngày chỉ tốn khoảng hơn 100 Euro.

Để chuẩn bị tài chính tốt nhất, bạn cũng nên có một tài khoản ngân hàng hoạt động tốt để thanh toán các hóa đơn này sau khi về nhà. Tham khảo bài [Những gì bạn cần biết khi mở tài khoản ngân hàng] nhé.

4. Giấy Tờ Cho Bé Và Chế Độ Thai Sản Cho Sinh Con Ở Phần Lan

Sau khi sinh, bệnh viện sẽ gửi thông báo đến DVV (Cơ quan Dữ liệu Kỹ thuật số và Dân cư). Tuy nhiên, bạn cần chủ động trong việc đăng ký tên và số định danh cá nhân cho bé.

Đặt tên và Số định danh (Henkilötunnus)

Bạn có khoảng 3 tháng để quyết định tên cho bé. Việc này rất quan trọng để bé được hưởng các quyền lợi y tế và xã hội. Bạn có thể tìm hiểu chi tiết quy trình này qua bài [Finnish Personal Identity Code (Henkilötunnus) là gì? Hướng Dẫn Đăng Ký DVV (Maistraatti)].

Chế độ nghỉ thai sản cho Cha và Mẹ

Phần Lan rất công bằng. Không chỉ mẹ mà cả cha cũng được khuyến khích nghỉ để chăm con.

Maternity allowance: Dành cho mẹ.
Paternity allowance: Dành cho bố (bố có thể nghỉ cùng lúc với mẹ vài tuần đầu sau sinh, và có quỹ thời gian riêng để nghỉ sau đó).
Parental allowance: Quỹ thời gian chung mà bố mẹ có thể chia nhau.

Trong thời gian nghỉ, Kela sẽ trả một khoản trợ cấp dựa trên thu nhập trước đó của bạn. Nếu bạn là sinh viên hoặc thất nghiệp, bạn vẫn nhận được mức tối thiểu (khoảng gần 30 Euro/ngày làm việc).

5. Sau Sinh: Neuvola Vẫn Là Bạn Đồng Hành

Khi xuất viện về nhà, hành trình với Neuvola lại tiếp tục. Nhưng lần này là Lastenneuvola (Phòng khám trẻ em).

Y tá sẽ đến thăm nhà bạn lần đầu tiên để xem tình hình em bé và mẹ. Sau đó, bạn sẽ đưa bé đến khám định kỳ để đo chiều cao, cân nặng và tiêm chủng. Lịch tiêm chủng ở Phần Lan rất khoa học và hoàn toàn miễn phí.

Các bạn cũng đừng quên rằng, việc nuôi dạy con cái ở một môi trường mới đôi khi sẽ khiến mình cảm thấy cô đơn hoặc áp lực. Hãy nhớ chăm sóc cả sức khỏe tinh thần của bản thân. Bài viết [Sức khỏe tinh thần] có thể sẽ hữu ích cho bạn trong những lúc cảm thấy "overwhelmed".

Hơn nữa, Phần Lan luôn nằm trong top các quốc gia tốt cho sự phát triển của trẻ. Bạn có thể đọc thêm [Những quốc gia nào tốt nhất cho trẻ em theo UNICEF?] để thấy quyết định sinh con ở đây là đúng đắn thế nào.

Checklist: Hướng Dẫn Nhanh Dành Cho Mẹ Bầu Tại Phần Lan (Tải Về)

Để giúp các bạn dễ dàng theo dõi, mình tóm tắt lại các bước quan trọng trong một danh sách ngắn gọn dưới đây. Bạn có thể lưu lại hình ảnh này hoặc in ra để đánh dấu.

DANH SÁCH VIỆC CẦN LÀM KHI MANG THAI TẠI PHẦN LAN

Phát hiện thai: Liên hệ Neuvola khu vực cư trú để đặt lịch hẹn đầu tiên (tuần 8-10).
Khám thai: Tuân thủ lịch khám của Neuvola. Thực hiện siêu âm sàng lọc (thường ở tuần 12 và tuần 20).
Xin giấy chứng nhận thai kỳ: Nhận từ bác sĩ/y tá sau tuần thai thứ 22 (điều kiện là đã khám sức khỏe trước tuần 18).
Nộp hồ sơ Kela:
- Đăng ký nhận Hộp đồ sơ sinh (Maternity Package) hoặc tiền mặt.
- Đăng ký trợ cấp thai sản (Maternity Allowance) và trợ cấp làm cha mẹ (Parental Allowance).
- Đăng ký trợ cấp con cái (Child Benefit - Lapsilisä).
Chuẩn bị đi sinh:
- Tham quan bệnh viện (nếu được phép).
- Chuẩn bị túi đồ đi sinh (giấy tờ tùy thân, thẻ Kela, quần áo cho bé khi về, đồ ăn nhẹ).
Sau sinh:
- Điền form đặt tên và gửi cho DVV.
- Đăng ký thẻ Kela cho bé (thường tự động sau khi có ID, nhưng cần kiểm tra).
- Đặt lịch khám 6 tuần sau sinh cho mẹ tại Neuvola.

Lời Kết

Sinh con ở nước ngoài là một thử thách, nhưng với hệ thống hỗ trợ tuyệt vời như ở Phần Lan, gánh nặng đó sẽ nhẹ đi rất nhiều. Hy vọng những kinh nghiệm sinh con Phần Lan mà mình chia sẻ trên đây giúp bạn có cái nhìn tổng quan và tự tin hơn.

Đừng quên rằng cộng đồng người Việt tại đây cũng rất đông đảo và sẵn sàng giúp đỡ. Nếu bạn còn băn khoăn về các vấn đề khác như giấy tờ cư trú cho cả gia đình, hãy tham khảo thêm bài viết [Hướng Dẫn Xin Giấy Phép Cư Trú Phần Lan : Hồ Sơ và Phóng Vấn] hoặc [Du Học Phần Lan Cùng Gia Đình: Có Dễ Không?] để có sự chuẩn bị tốt nhất cho tương lai cả nhà.