Cuộc sống Nauy

Na Uy có chính sách gọi là “lønnstilskudd” (hỗ trợ tiền lương), do NAV (Cơ quan Lao động và Phúc lợi) quản lý.

Nhà nước hỗ trợ một phần chi phí lương cho người sử dụng lao động khi họ nhận người thất nghiệp, người khuyết tật, hoặc người mới nhập cư.

Người tham gia cần đăng ký tại NAV và được cố vấn cá nhân (veileder) đánh giá đủ điều kiện.

Mức hỗ trợ có thể kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm, tùy trường hợp.

Mục tiêu là giúp người lao động có kinh nghiệm làm việc thực tế và tăng cơ hội được tuyển chính thức.

👉 Tóm lại: Na Uy có chương trình lønnstilskudd mang lại lợi thế rõ rệt khi xin việc, nhất là cho người mới định cư hoặc đang tìm lại việc làm.

Na Uy hiện thiếu trầm trọng giáo viên mầm non được đào tạo chuyên nghiệp (barnehagelærer), đặc biệt ở miền Bắc và vùng nông thôn.

Theo thống kê của NAV, mỗi năm thiếu hàng nghìn vị trí giáo viên mầm non đủ chuẩn.

Để làm việc hợp pháp:

• Bạn cần bằng sư phạm mầm non hoặc tương đương được Directorate for Higher Education and Skills (HK-dir) công nhận.

• Trình độ tiếng Na Uy ít nhất B1.

• Nếu chưa đủ trình độ ngôn ngữ, bạn có thể làm trợ lý mầm non (barne- og ungdomsarbeider) trong khi học thêm.

Tại Na Uy, hồ sơ đoàn tụ vợ/chồng (familiegjenforening) được xét bởi Utlendingsdirektoratet (UDI – Cục Di trú Na Uy).

✅ Điều kiện chính

Cả hai phải đã kết hôn hợp pháp và có thể chứng minh mối quan hệ thực tế.

Người bảo lãnh ở Na Uy phải có:

• Quốc tịch Na Uy, PR, hoặc giấy phép cư trú hợp lệ ít nhất 1 năm.

• Thu nhập tối thiểu theo quy định (năm 2025: tối thiểu 334.000 NOK/năm trước thuế).

Tại Na Uy, các ngân hàng (như DNB, SpareBank 1, Nordea Norge) xét hồ sơ vay thế chấp dựa trên rủi ro tài chính, trong đó tình trạng cư trú là yếu tố quan trọng.

👉 Người chưa có PR hoặc quốc tịch vẫn có thể vay thế chấp, nếu:

• Có việc làm ổn định (fast jobb),

• Thu nhập rõ ràng trong hệ thống Skatteetaten (thuế),

• Và đang cư trú hợp pháp tại Na Uy.

Tuy nhiên:

Tại Na Uy, “sambo” (người sống chung như vợ/chồng) không có giá trị pháp lý như kết hôn.

👉 Vì vậy, bạn không cần nộp đơn ly hôn hoặc ra tòa khi chia tay.

Tuy nhiên, về cư trú, bạn phải báo cho UDI (Cơ quan Di trú Na Uy) vì giấy phép của bạn có thể dựa trên quan hệ sambo.

📄 Quy định cụ thể:

Khi mối quan hệ kết thúc, UDI thường thu hồi giấy phép cư trú nếu bạn không còn sống chung với người bảo lãnh.

Tuy nhiên, bạn có thể:

Ở Na Uy, nếu bạn đang xin thẻ định cư vĩnh viễn (permanent oppholdstillatelse) theo diện lao động, và kết hôn với công dân Na Uy, bạn phải thông báo cho UDI (Cục Di trú Na Uy).

UDI yêu cầu mọi người đang trong quá trình xét duyệt phải báo ngay khi có thay đổi tình trạng cá nhân.

Việc kết hôn không tự động thay đổi hồ sơ PR hiện tại, nhưng bạn có thể chọn chuyển sang diện cư trú theo hôn nhân nếu muốn.

Nếu bạn đủ điều kiện PR diện lao động, hồ sơ vẫn được xét bình thường.

Trong một số trường hợp, UDI có thể yêu cầu bổ sung giấy đăng ký kết hôn để cập nhật thông tin hồ sơ.

Việc kết hôn không làm hồ sơ nhanh hơn, nhưng nếu hồ sơ lao động gặp vấn đề (ví dụ: mất việc), bạn…

Ở Na Uy, tham gia công đoàn là tự nguyện, nhưng rất đáng cân nhắc, nhất là với người làm việc dài hạn.

🔹 Lợi ích khi tham gia công đoàn (fagforening):

Được đại diện pháp lý khi có mâu thuẫn với chủ lao động.

Hỗ trợ đàm phán lương và điều kiện làm việc tốt hơn.

Được giảm giá các dịch vụ (bảo hiểm, ngân hàng, vé du lịch…).

Có thể tham gia quỹ thất nghiệp và đào tạo nghề thông qua công đoàn.

Tại Na Uy, không có quy định cấm nộp lại sau khi bị từ chối, nhưng bạn chỉ nên nộp lại khi đã khắc phục được nguyên nhân khiến hồ sơ trước đó bị bác.

🔹 1. Nếu bị từ chối do chưa đủ điều kiện cư trú hoặc thu nhập

Bạn cần đáp ứng đủ điều kiện thời gian cư trú hợp lệ (thường 7 năm trong 10 năm gần nhất) trước khi nộp lại.

Nếu bị từ chối vì nợ thuế hoặc thiếu thu nhập, bạn phải chứng minh đã trả hết nợ và có việc làm ổn định.

🔹 2. Nếu bị từ chối vì lý do hình sự

UDI áp dụng thời gian chờ (karantenetid) theo từng loại vi phạm:

Ở Na Uy, điều kiện tài chính (thu nhập và việc làm) là yếu tố bắt buộc để được cấp Permanent Residence (Permanent oppholdstillatelse).

Cơ quan UDI sẽ kiểm tra dữ liệu từ Skatteetaten (Sở thuế) để xác minh bạn tự nuôi sống bản thân trong ít nhất 3 năm gần nhất.

🔹 1. Nếu chủ cũ khai thuế thấp:

UDI sẽ thấy bạn có thu nhập dưới mức yêu cầu tối thiểu (khoảng 300,000 NOK/năm, tùy thời điểm).

Bạn nên liên hệ Skatteetaten để yêu cầu điều chỉnh khai thuế, nếu có chứng cứ (sao kê lương, hợp đồng, hóa đơn).

🔹 2. Nếu không thể điều chỉnh:

Ở Na Uy, từ chối đơn xin quốc tịch không làm bạn mất quyền cư trú, trừ khi bạn không còn giấy phép hợp lệ khác.

🔹 Nếu bạn có Thẻ cư trú vĩnh viễn (Permanent Residence Permit / Permanent oppholdstillatelse)

→ Bạn vẫn có thể ở lại và làm việc không giới hạn thời gian.

→ Quyền cư trú này độc lập hoàn toàn với việc có được quốc tịch hay không.

🔹 Nếu bạn có Thẻ tạm trú (Temporary Residence Permit)

→ Việc từ chối quốc tịch không gia hạn tự động giấy phép tạm trú.

Ở Na Uy, theo Luật chống rửa tiền (Hvitvaskingsloven), ngân hàng có nghĩa vụ pháp lý yêu cầu khách hàng giải trình khi có các giao dịch bất thường, chuyển tiền ra nước ngoài, hoặc sử dụng Vipps (tương tự Swish) với tần suất cao.

🔹 1. Không thể né hoặc mở tài khoản mới để tránh

Tất cả ngân hàng (DNB, Sparebank, Nordea, Handelsbanken...) đều được giám sát bởi Finanstilsynet – cơ quan tài chính quốc gia.

Khi bạn mở tài khoản mới, hệ thống BankID liên kết trực tiếp với số fødselsnummer (tương tự personnummer), nên mọi ngân hàng đều thấy lịch sử tín dụng và giao dịch cơ bản của bạn.

Ngân hàng mới vẫn sẽ yêu cầu xác minh nguồn tiền.

🔹 2. Nếu từ chối giải trình

Ở Na Uy, người bệnh bị ảnh hưởng do lỗi chuyên môn y tế hoặc điều trị sai có quyền yêu cầu điều tra và bồi thường thông qua hệ thống quốc gia.

🔹 1. Gửi khiếu nại (complaint)

Cơ quan phụ trách: Statsforvalteren (County Governor) nơi bệnh viện hoặc phòng khám đặt trụ sở.

Trang web: statsforvalteren.no

Cơ quan này sẽ xem xét xem bác sĩ hoặc tổ chức y tế có vi phạm quy định nghề nghiệp hay không.

🔹 2. Yêu cầu bồi thường y tế (Pasientskadeerstatning)

Tại Na Uy, điều kiện tài chính (inntektskrav) là một trong những yêu cầu bắt buộc khi nộp hồ sơ Family Immigration (Familiegjenforening).

1. Mức thu nhập yêu cầu (theo UDI – năm 2025)

• Người bảo lãnh phải có thu nhập trước thuế ít nhất là 320.000 NOK/năm (≈ 26.600 NOK/tháng).

• Thu nhập có thể đến từ công việc, lương hưu hoặc kinh doanh, nhưng không được tính trợ cấp xã hội (NAV stønad).

• Phải chứng minh đã đạt mức thu nhập này trong năm trước, và tiếp tục có thu nhập ổn định trong năm nộp hồ sơ.

2. Các điều kiện khác

Tại Na Uy, việc sở hữu bất động sản không mang lại bất kỳ quyền cư trú hoặc định cư nào.

1. Quyền sở hữu và quyền cư trú là hai khái niệm tách biệt

Na Uy cho phép người nước ngoài mua nhà hoặc căn hộ gần như tự do, không yêu cầu giấy phép đặc biệt (ngoại trừ một số khu vực bảo tồn).

Tuy nhiên, việc sở hữu nhà không đồng nghĩa bạn được phép cư trú hoặc làm việc tại Na Uy.

2. Điều kiện để được cư trú tại Na Uy

Để sinh sống hợp pháp, bạn vẫn phải xin giấy phép cư trú (oppholdstillatelse) theo một trong các diện:

Nếu bạn đang làm việc tại Na Uy và công ty không trả lương hoặc bị phá sản, bạn vẫn có thể nhận lại phần lương bị nợ thông qua Wage Guarantee Scheme (Lønnsgarantiordningen) – chương trình bảo đảm tiền lương do NAV (Cơ quan Lao động và Phúc lợi Na Uy) quản lý.

Khi công ty chính thức phá sản

Xác định tình trạng phá sản (konkurs):

• Khi tòa án Na Uy tuyên bố công ty phá sản, một quản lý phá sản (bobestyrer) sẽ được chỉ định.

• Quản lý này sẽ thay mặt công ty xử lý các khoản nợ, bao gồm tiền lương của nhân viên.

  
  

Nộp yêu cầu nhận tiền qua Lønnsgarantiordningen:

Tại Na Uy, giấy phép lao động (arbeidstillatelse) cũng gắn liền với công việc cụ thể hoặc lĩnh vực bạn làm việc.

• Khi bạn mất việc hoặc bị chấm dứt hợp đồng, bạn phải thông báo ngay cho Cục Di trú Na Uy (UDI).

• Nếu bạn là lao động có tay nghề (skilled worker permit), bạn thường được ở lại tối đa 6 tháng để tìm việc mới, miễn là giấy phép vẫn còn hiệu lực.

Nếu tìm được việc mới, bạn cần nộp đơn xin thay đổi hoặc gia hạn giấy phép trước khi bắt đầu làm việc.

Nếu không tìm được việc trong thời gian cho phép, bạn phải rời Na Uy hoặc nộp đơn xin loại giấy phép khác (ví dụ: gia đình, học tập, v.v.).

💡 Nếu bạn là công dân EU/EEA, quy định linh hoạt hơn — bạn có quyền ở lại để tìm việc…

Tại Na Uy, khi người qua đời, nhiều việc sẽ được thực hiện tự động bởi bác sĩ và cơ quan đăng ký dân cư. Theo trang Skatteetaten và Life in Norway:

Bước cụ thể:

1. Xác nhận cái chết & báo cáo

• Nếu nghi ngờ về nguyên nhân chết (tai nạn, đột ngột), cảnh sát và bác sĩ sẽ tham gia. Nhà tang lễ hoặc bác sĩ sẽ phối hợp.

• Bác sĩ sẽ gửi giấy chứng tử điện tử tới Đăng ký Dân số Quốc gia (National Population Register). Gia đình thường không phải trực tiếp làm việc này.

2. Chọn nhà tang lễ / mai táng

Trường hợp chuyển tiền từ Na Uy qua Remitly bị lỗi là khá phổ biến. Nguyên nhân thường đến từ quy định hạn mức, kiểm tra an ninh của ngân hàng hoặc xác minh thông tin chưa hoàn tất. Dưới đây là các lý do thường gặp 👇

💳 1. Gửi vượt hạn mức của Remitly

Remitly có quy định rõ cho từng cấp tài khoản:

Cấp 1: Tối đa 2.999 USD/24 giờ.

Cấp 2 và 3: Có thể gửi nhiều hơn, nhưng cần xác minh thêm thông tin (bảng lương, ID Na Uy, chứng minh địa chỉ, v.v.).

👉 Nếu bạn chưa nâng cấp tài khoản hoặc gửi vượt giới hạn, giao dịch sẽ bị chặn.

Bạn có thể xin bostøtte – hỗ trợ tài chính trả một phần chi phí nhà thuê hoặc sở hữu

1. Ai có thể xin trợ cấp?

• Người dưới 18 tuổi có con, hoặc người từ 18 tuổi trở lên (ngoại trừ sinh viên không có con và người đang thực hiện nghĩa vụ quân sự)

2. Căn nhà cần đủ tiêu chuẩn:

• Là căn độc lập, không ở dạng kí túc xá hoặc phòng thuê chung,

• Có nhà vệ sinh riêng, bếp, và không gian ngủ nghỉ cá nhân.

Nếu bạn là người Việt đang sinh sống tại Na Uy theo diện đoàn tụ gia đình với vợ/chồng hoặc bạn đời, thì việc ly hôn hoặc chia tay không đồng nghĩa với việc bạn bị mất quyền cư trú ngay lập tức. Tuy nhiên, bạn phải thông báo cho Cục Di trú Na Uy (UDI) càng sớm càng tốt.

Sau khi nhận thông báo, UDI sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể để quyết định bạn có được tiếp tục ở lại hay không. Một số khả năng có thể được xem xét:

1. Bạn có thể xin chuyển sang diện cư trú khác, ví dụ như:

• Có việc làm (giấy phép lao động)

• Đang theo học (giấy phép học tập)

• Có con cái ở Na Uy mà bạn có quyền nuôi dưỡng hoặc thăm nom thường xuyên

Việc kháng cáo (klage) khi bị từ chối gia hạn giấy phép lao động tại Na Uy là quyền hợp pháp của bạn, và trong một số trường hợp, có thể thành công – nhưng điều này phụ thuộc rất nhiều vào lý do bị từ chối và chất lượng hồ sơ bổ sung khi kháng cáo.

📌 Một số yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thành công khi kháng cáo:

1. Lý do bị từ chối là gì?

🔹 Không đủ mức lương theo quy định? → Nếu bạn có thể bổ sung hợp đồng lao động mới hoặc thỏa thuận điều chỉnh lương, khả năng thành công sẽ cao hơn.

🔹 Thiếu bảo hiểm lao động / bảo hiểm y tế bắt buộc? → Nếu đây là lỗi kỹ thuật, bạn có thể nộp bổ sung và kháng cáo có thể được chấp nhận.

🔹 Công ty…