Cuộc sống Phần Lan

Có. Ở Phần Lan, nếu bạn nợ tiền không trả đúng hạn, bạn có thể bị ghi vào danh sách nợ xấu (tiếng Phần Lan gọi là maksuhäiriömerkintä, hay còn gọi là "dấu đen tài chính").

Và có, điều này có thể ảnh hưởng đến việc xin quốc tịch Phần Lan, vì tài chính minh bạch là một phần quan trọng của điều kiện về “lối sống tốt” (good conduct).

📌 “Dấu đen” là gì?

Khi bạn không trả các khoản nợ đúng hạn (tiền điện, điện thoại, thuê nhà, nợ ngân hàng…), và chủ nợ đưa vụ việc ra tòa hoặc chuyển qua công ty thu hồi nợ (inkasso), bạn có thể bị ghi vào hệ thống nợ xấu.

Thông tin này được lưu tại các công ty như Suomen Asiakastieto Oy hoặc Bisnode, và có thể tồn tại trong nhiều năm (2–4 năm tùy trường hợp).

Có. Nếu bạn có quốc tịch Phần Lan, bạn có nghĩa vụ quân sự bắt buộc – bất kể bạn có thêm quốc tịch Việt Nam hay không.

🔍 Cụ thể như sau:

• Nghĩa vụ quân sự ở Phần Lan áp dụng cho tất cả công dân nam từ 18 đến 29 tuổi.

• Dù bạn sinh ra ở nước ngoài, hoặc có hai quốc tịch, nghĩa vụ vẫn giữ nguyên nếu bạn có quốc tịch Phần Lan và sống ở Phần Lan (hoặc trở lại Phần Lan trước 30 tuổi).

📌 Một số trường hợp cụ thể:

Nếu bạn sống ở nước ngoài:

Có thể tiếp tục ở lại, nếu bạn vẫn còn giấy phép cư trú (uppehållstillstånd / oleskelulupa) đang còn hiệu lực.

Việc bị từ chối quốc tịch không đồng nghĩa với việc bạn bị trục xuất hoặc mất quyền sống ở Phần Lan. Quốc tịch và giấy phép cư trú là hai việc hoàn toàn khác nhau:

🔍 Cụ thể:

• Nếu bạn đang có cư trú dài hạn (ví dụ: cư trú vĩnh viễn – pysyvä oleskelulupa), bạn vẫn có thể sống, làm việc, học tập bình thường tại Phần Lan.

• Bạn có thể nộp lại đơn xin quốc tịch sau khi đáp ứng đủ điều kiện (ví dụ: thời gian cư trú, không phạm pháp, đủ tiếng Phần, v.v.)

• Nếu bị từ chối, bạn cũng có quyền kháng nghị (överklaga) lên Tòa án nếu cho rằng quyết định không hợp lý.

Nếu bạn đang được trả lương hưu bởi Kela (bảo hiểm xã hội Phần Lan) hoặc lương hưu thu nhập (earnings-related pension) của Phần Lan và muốn về Việt Nam, thì cần lưu ý các quy định sau:

1. Lương hưu từ Kela (lương hưu quốc gia)

Tạm vắng dưới 1 năm:

Nếu bạn ở Việt Nam dưới 1 năm, bạn vẫn được nhận lương hưu quốc gia bình thường; phải thông báo với Kela trước khi đi.

Từ 1 năm trở lên (không thuộc EU/EEA/Thụy Sĩ/Anh):

Kela thường sẽ dừng trả lương hưu quốc gia (old-age pension hoặc disability pension) sau 1 năm lưu trú liên tục ở ngoài Phần Lan. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tiếp tục nhận earnings-related pension từ nhà cung cấp lương hưu tương ứng.

Có, bạn hoàn toàn có thể bị mất quốc tịch Phần Lan nếu chứng minh được rằng bạn đã sử dụng thông tin sai lệch hoặc gian dối trong hồ sơ xin nhập tịch — bao gồm cả hình thức kết hôn giả nhằm đạt mục đích nhập quốc tịch.

📌 Căn cứ pháp lý

Theo Luật Quốc tịch Phần Lan (Kansalaisuuslaki), bạn có thể bị thu hồi quốc tịch nếu:

• Bạn cung cấp thông tin sai hoặc che giấu sự thật trong hồ sơ xin nhập tịch.

• Nếu bằng chứng cho thấy thông tin không đúng đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến quyết định cấp quốc tịch, cơ quan nhập cư (Migri) có quyền thu hồi trong vòng 5 năm kể từ lúc cấp

🕵️‍♂️ Áp dụng cho trường hợp kết hôn giả

Không, nếu bạn sống chung mà không đăng ký kết hôn (trong tiếng Phần Lan gọi là avopuoliso), bạn sẽ không có quyền thừa kế tài sản của người kia nếu họ qua đời, trừ khi người đó có để lại di chúc rõ ràng ghi tên bạn là người thừa kế.

Tại sao điều này quan trọng?

Một luật sư tại Phần Lan cảnh báo rằng nhiều người sống chung nghĩ rằng họ có quyền như vợ chồng, nhưng pháp luật không công nhận điều đó về mặt thừa kế. Nếu không có di chúc hoặc người thừa kế hợp pháp (như con cái, bố mẹ), toàn bộ tài sản sẽ thuộc về nhà nước.

Giải pháp là gì?

Nếu bạn đang sống chung với người yêu hoặc bạn đời nhưng chưa kết hôn, hãy lập di chúc càng sớm càng tốt để:

• Đảm bảo người bạn đời có…